زنان و کارآفريني
عصر توسعه: زهرا گليج
امروزه، ديگر واژه کارآفريني و زنان واژه عجيب و دور از ذهني نيست. علاوه بر اينکه حضور زنان در اقتصاد و مشاغل در مقايسه با گذشته بيشتر است در عين حال به دليل افزايش حس استقلال‌طلبي در برخي از زنان و نيز انگيزه کسب درآمد بيشتر براي خانواده و کمک به اقتصاد خانوار به يکي از نقش‌هاي زنان تبديل شده است. انگيزه مفيد بودن و حضور فعال در جامعه براي زنان تعيين کننده حضور ايشان در جامعه و نقش‌آفريني در اقتصاد و کارآفريني است. اين انگيزه‌ها تنها مختص زنان ايراني نيست در همه جوامع اين افزايش حضور و مشارکت زنان در مقايسه با قبل بيشتر شده و از سوي ديگر انگيزه‌هاي زنان کارآفرين مشابه است. در اکثر کشورها آمار بيانگر اينست که زنان در مشاغل خدماتي از گذشته تا حال حضور پررنگتري داشتند و دارند. اما انگيزه حضور زنان و مردان کمي متفاوت است و عواملي که براي کارآفرينان زنان انگيزه فعاليت کارآفرينان توليد مي‌کند با مردان کارآفرين در برخي موارد تفاوت بنيادين دارد. براساس مطالعات مختلفي که طي سال‌ها روي عوامل انگيزشي کارآفرينان مرد و ميزان عوامل انجام شده مشخص شده است که مردان انگيزه رييس خود بودن و انگيزه ثروت را بيش از سايرين دارند. از موارد ديگري که در نحوه مديريت مردان کارآفرين و زنان کارآفرين قابل توجه و ذکر است اينست که مردان قاطعيت و زنان مديريت منعطف را همراه با خلاقيت در محيط کار خود پياده مي‌کنند. شايد بد نباشد به برخي از آمارهاي جهاني در اين زمينه اشاره کنيم:
براساس مطالعات بانک جهاني، زنان ۷۰ درصد از تصميم‌هاي مربوط به هزينه‌هاي معيشتي را برعهده گرفته و آن را پرداخت مي‌کنند. همچنين مطالعات نشان مي‌دهد که شرکت‌هايي که توسط زنان ايجاد شده سريع‌تر از کسب و کارهايي است که توسط مردان اداره مي‌شود. در اين ميان طبق داده‌ها و آمار منتشره از سوي وزارت تعاوني‌ها و شرکت‌هاي کوچک و متوسط اندونزي در سال ۲۰۱۲، تقريبا ۶۰ درصد از کسب و کارهاي کوچک و متوسط توسط زنان مديريت مي‌شوند. مارک پلاس در سال ۲۰۱۴، طبق تحقيقاتي که درخصوص نقش‌ها و حضور زنان در امور معيشتي خانوار انجام داده طبق آمار بيان مي‌کند که ۷۷ درصد از زنان در اندونزي در هزينه‌هاي معيشتي خانواده نقش اصلي را ايفا مي‌کنند. اليزابت واکوئس نيز يک محقق بين‌المللي در حوزه مطالعه کارآفريني زنان اظهار مي‌کند که زنان در ۷۰ درصد از هزينه‌هاي زندگي مشارکت مي‌کنند. ۱ درصد از زنان کارآفرين کسب و کارهايي در سطح جهاني دارند. در ميان کشورهاي مختلف دنيا هنوز تعداد کشورهايي که فضاي کسب و کار مساعدتري را براي زنان ايجاد کرده‌اند چندان زياد نيست طبق آمار بانک جهاني، در اين ميان کشور آمريکا از جهت فضاي مساعد براي کارآفريني و کسب و کار زنان در رتبه اول و استراليا در رتبه دوم قرار دارد.
عوامل تاثيرگذار در موفقيت زنان در کارآفريني
داشتن عزت نفس و باورهاي مناسب از مهمترين عوامل براي موفقيت افراد بويژه زنان است. عزت نفس يا حس ارزشمندي اگر در هر فردي وجود داشته باشد وي به موفقيت‌هاي بزرگي نائل مي‌شود. بانوان به دليل داشتن حس مادرانه و عطوفت زنانه در بسياري از موارد در نقش فرد قرباني ظاهر مي‌شوند و خود را قرباني شرايط، قرباني خانواده، قرباني فرزندان مي‌دانند در واقع فکر مي‌کنند چون نقش مادري و همسري دارند پس بايد خود را فداي خانواده و همسر خود کنند. در اکثر جوامع زنان هميشه خود را نفر دوم ديدند و استعدادها، توانمندي‌هاي خويش را ناديده گرفتند. اين قرباني شدن‌ها به خاطر فرهنگ جامعه، تابوهاي فرهنگي و باورهاي غلطي است که از خانواده، اطرافيان و رسانه‌ها در ذهن زنان و دختران ايجاد شده و حس بي‌ارزشي و ناتواني را در آنها نهادينه کرده است. در حالي که حس عزت نفس و خودارزشي مي‌تواند به زنان کمک کند تا خود را بيابند. خودباوري و باور داشتن توانمندي‌ها نيز همچون ارزشمندي عامل مهمي در موفقيت زنان در همه عرصه‌هاي زندگي بويژه کارآفريني است. شهامت و جسارت در زندگي و کسب و کار نيز از عوامل مهم براي موفقيت زنان است مردان کارآفرين ريسک‌پذيرترند و متحمل ريسک‌هاي بزرگتري در مقايسه با زنان کارآفرين مي‌شوند. شهامت و ريسک پذيري و جسارت تغيير و شروع يک کار بزرگ و جديد در بين زنان نياز به پرورش دارد و لازم است خانواده‌ها به اين امر توجه کنند. پرورش خودباوري، خود ارزشي و عزت نفس در کنار تحسين و تشويق شهامت و شجاعت ورود به مسيرهاي نو براي حضور موفق بانوان در عرصه کارآفريني بسيار مهم و حياتي است. زنان کارآفرين، زنان قدرتمند و خودباور هستند که عزت نفس بالايي دارند. اين افراد از تغيير و آغاز نو هراسي ندارند ميل سيري ناپذيري به يادگيري و پيشرفت دارند و شهامت ورود به عرصه‌هاي نو را به راحتي مي‌پذيرند.
آمارهاي بانك جهاني در گزارشات سازمان ملل متحد
با توجه به جدول زير در کشورهاي در حال توسعه در منطقه آسياي جنوب شرقي در مقايسه با ديگر کشورهاي در حال توسعه و حتي کشورهاي پيشرفته نقش زنان در کشاورزي فعال‌تر از ساير گونه‌هاي کسب و کار مانند صنعت و خدمات است. اين آمار از جهت ديگري هم قابل تامل است در مقايسه دو کشور استراليا و ايران حضور زنان ايراني در صنعت موثرتر و بيشتر از زنان در استرالياست و زنان استراليايي در حوزه خدمات نقش موثر و فعالتري دارند. طبق آمار بدست آمده از گزارشهاي انتشار يافته از سازمان ملل متحد كشور ما پس از سال ۲۰۰۸ در منطقه اقيانوس هند فعاليت تجاري نداشته است و به نظر ميرسد منطقه حاشيه اقيانوس هند از اهميت اقتصادي ويژهاي برخوردار است و مي‌تواند در معاملات اقتصادي اتاق بازرگاني و تجار قرار گيرد.