انواع شرکت تعاوني از لحاظ نوع فعاليت
#عصر توسعه: زهرا گليج
۱- شرکت تعاوني توليدي: شرکتي است که به منظور اشتغال در امور مربوط به کشاورزي، دامداري، دامپروري، پرورش و صيد ماهي، شيلات، صنعت، معدن، عمران شهري، روستائي، عشايري و نظاير اينها فعاليت مي‌نمايد و مجموعاً يک واحد توليدي را در آن اداره مي‌نمايند.
۲- شرکت تعاوني توزيعي: شرکتي است که در امور مربوط به تهيه و توزيع کالا، مسکن، خدمات و ساير نيازمنديهاي اعضاء فعاليت مي‌نمايد. آن دسته از شرکتهاي تعاوني که فعاليت آنان تواماً توليدي و توزيعي باشد را شرکت تعاوني توليدي و توزيعي نامند.
شرکتهاي تعاوني توليدي مانند دامداران، کشاورزان، پرورش دهندگان زنبور عسل يا صاحبان صنايع و هر گروهي ديگر که در رده توليدي نام برده شده‌اند، در صورت تشکيل تعاوني براي تأمين نيازهاي خود از نوع تعاونيهاي توزيعي (تأمين‌کننده نياز توليدکنندگان) محسوب مي‌شوند.
انواع شرکت تعاوني از لحاظ نوع عضويت
۱ - شرکت تعاوني عام: شرکتي است که عضويت در آن براي همه آزاد مي‌باشد، تعداد اعضاء در اين تعاونيها حداقل ۵۰۰ نفر و براساس نوع تعاوني که وزارت تعاون تعيين کرده مشخص مي‌شود.
۲ - شرکت تعاوني خاص: شرکتي است که عضويت در آن براي گروهي خاص مانند کارگران، دانشجويان، کشاورزان، زنان، پزشکان، وکلاي دادگستري، اعضاء هر صنف و مشاغل خاص و نظاير اينها با رعايت شرايط آزاد تعيين مي‌شود.
انواع و اقسام شرکت تعاوني در ايران برحسب گرايش
ü کشاورزي
ü صنعتي
ü معدني
ü خدماتي
ü مسکن
ü فرش دستباف
ü تأمين‌کننده نياز توليدکنندگان
ü تأمين‌کننده نياز مصرف‌کنندگان
ü اعتبار
ü حمل و نقل
ü چند منظوره
ü منابع طبيعي
ü تعاوني مصرف
ضوابط عمومي
شرکت تعاوني حداقل با ۷ نفر عضو مي‌تواند تأسيس شود که شرايط قانوني را براي عضويت در شرکتهاي تعاوني داشته باشند. از جمله تابعيت ايراني، نداشتن ممنوعيت قانوني و حجر، و در شرکتهاي تعاوني مشابه عضو نباشد.
شرکت تعاوني توسط هيئت مؤسس تأسيس مي‌شود و پس از آن از کساني که شرايط عضو شدن را دارند دعوت مي‌کند. هيئت مؤسس پس از تهيه طرح و اساسنامه و ديگر مشخصات تعاوني اقدام به دريافت موافقت نامه تشکيل تعاوني از وزارت تعاون مي‌نمايد و پس از دريافت اجازه‌نامه ثبت شرکت تعاوني از وزارت تعاون، شرکت را ثبت مي‌نمايد، پس از آن پروانه تأسيس شرکت تعاوني بوسيله وزارت تعاون صادر مي‌شود. اعضا در جلسه مجمع عمومي عادي، اعضاي هيئت مديره و بازرس‌هاي شرکت تعاوني خود را انتخاب مي‌کنند. جلسات مجمع معمولاً به صورت ساليانه و جلسات هيئت مديره به صورت دو هفته يک بار برگزار مي‌شود. بالاترين مقام تصميم گيرنده در شرکتهاي تعاوني مجمع مي‌باشد. مجمع تعيين‌کننده اعضاي هيئت مديره است، البته از طريق راي‌گيري. هيئت مديره شامل سمت‌هاي رئيس، نائب رئيس، منشي، عضو اصلي هيئت مديره و عضو علي‌البدل مي‌باشد. بازرس تعاوني نبايد با هيچ‌يک از اعضاي هيئت مديره نسبت فاميلي داشته باشد. مدير عامل تعاوني نيز مي‌تواند از اعضاي خود هيئت مديره يا بيرون از آن باشد. در شرکتهاي تعاوني همه با هم برابرند و همه همکار يکديگرند و از نظر نژاد، زبان، رنگ پوست، مليت، شغل و غيره هيچ‌کدام از اعضاء بر ديگري برتري ندارند. همچنين رشته تعاون و رفاه در دانشگاه‌هاي کشور دانشجو مي‌پذيرد.
ثبت شرکت تعاوني در ايران
انواع شرکتهاي تعاوني براي ثبت
الف) شرکت تعاوني عام
شرکتي است که عضويت در آن براي همه آزاد مي‌باشد (تعداد اعضاء در اين تعاونيها حداقل ۵۰۰ نفر و براساس نوع تعاوني که وزارت تعاون تعيين کرده مشخص مي‌شود و بايستي سهام آن رابه عموم مردم عرضه نمايند.
ب) شرکت تعاوني خاص
شرکتي است که عضويت در آن براي گروهي خاص مانند کارگران ‘ دانشجويان ‘ کشاورزان ‘ زنان ‘ پزشکان ‘ وکلاي دادگستري ‘ اعضاء هر صنف و مشاغل خاص و نظاير اينها با رعايت شرايط آزاد تعيين مي‌شود و در نتيجه سهام آن فقط به افراد واجد شرايط واگذار مي‌شود. شرکت تضامني شرکتي است که تحت اسم مخصوصي براي امور تجارتي بين دو يا چند نفر با مسئوليت تضامني تشکيل مي‌شود و اگر دارايي شرکت براي تاديه تمام قروض شرکت کافي نباشد هر يک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض هستند. در صورتي که نام برخي مالکان شرکت و در نام شرکت آمده باشد، شرکت تضامني محسوب مي‌شود. شرکت تضامني ساده‌ترين نوع از شراکت بر پايه کامن لا است، که براي امور تجارتي بين دو يا چند نفر، تشکيل مي‌شود و در آن شرکاء فعاليت‌هاي مستمر و مستقل کارآفريني را تحت نام يک شرکت اجرا مي‌کنند. بنيانگذاران در قبال کليه بدهي‌هاي شرکت، شخصاً مسئوليت کامل دارند.